Mayıs ayı, gökyüzü meraklıları için heyecan verici olaylara sahne oluyor. Anneler Günü'ne denk gelen ve 'Çiçek Dolunayı' olarak adlandırılan Mayıs dolunayı, aynı zamanda bir mikro ay olma özelliği taşıyor. Bununla birlikte, Halley Kuyruklu Yıldızı'nın kalıntılarından oluşan Eta Aquarid meteor yağmuru da gökyüzünü aydınlatmaya devam ediyor. Bu gök olayları, 9 Mayıs 2025 itibarıyla gündemdeki yerini koruyor.
Mayıs 2025 dolunayı ne zaman ve Çiçek dolunayı nedir? Gökyüzü meraklıları, Mayıs ayında hem Çiçek Dolunayı'nı hem de Eta Aquarid meteor yağmurunu gözlemleme fırsatı bulacak. Anneler Günü'ne denk gelen bu dolunay, 12 Mayıs 2025 Pazartesi günü saat 12:56'da (TimeandDate.com verilerine göre) en parlak görünümüne ulaşacak ve aynı zamanda bir mikro ay olacak. Peki, bu gök olayları neden bu isimleri alıyor ve nasıl en iyi şekilde izlenebilir? İşte detaylar...
Mikro ay nedir ve Çiçek Dolunayı'nı neden bu kadar özel kılıyor? Ayrıca, Eta Aquarid meteor yağmuru nasıl izlenir ve bu görsel şölen için nelere dikkat etmek gerekir? Bu gök olayları, bahar çiçeklerinin açtığı bu güzel ayda gökyüzüne farklı bir anlam katıyor. Peki, 2025 Mayıs ayı ay takvimi nasıl şekilleniyor ve sıradaki dolunay ne zaman görülecek?
MAYIS 2025 ÇİÇEK DOLUNAYI NE ZAMAN VE NEDEN BU İSİMLE ANILIYOR?
Mayıs ayının merakla beklenen dolunayı, 12 Mayıs 2025 Pazartesi günü öğlen 12:56'da gökyüzünde en net haliyle belirecek. Bu tarih, aynı zamanda Anneler Günü'ne denk gelerek annelere özel bir göksel hediye sunuyor. Dolunayların her 29.5 günde bir gerçekleştiği ve genellikle ayda bir kez olduğu bilinirken, nadiren bir ay içinde iki dolunay yaşandığında buna 'mavi ay' deniyor; bir sonraki mavi ay ise 31 Mayıs 2026'da gerçekleşecek.
Mayıs ayındaki dolunayın "Çiçek Dolunayı" olarak adlandırılmasının nedeni, TimeandDate.com'a göre bu ayda açan çiçekleri sembolize etmesidir. Mayıs ayının bu en parlak evresi, Eski İngilizce'de "rimilcemona" (üç-sağım-ayı) kelimesinden gelen ve ineklerin bu dönemde günde üç kez sağıldığını ifade eden "Süt Ayı" olarak da bilinir. Ayrıca, Kelt ve Eski İngiliz kültürlerinde "Anneler Ayı", "Tavşan Ayı" ve "Çimen Ayı" gibi isimler alırken, bazı Amerikan yerli kabileleri tarafından "Yumurta Bırakan Ay" ve "Ekim Ayı" olarak da anılmaktadır.
MİKRO AY NEDİR VE MAYIS DOLUNAYININ ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Mayıs ayındaki Çiçek Dolunayı, aynı zamanda bir mikro ay olma özelliğini taşıyor. Almanac'a göre, bir dolunay veya yeni ay, Dünya'ya en uzak noktası olan apogede bulunduğunda mikro ay olarak adlandırılır ve bu durum süper ayın tam tersidir.
Bir mikro ay, süper aya kıyasla yaklaşık %14 daha küçük görünürken, aydınlanmış alanı %30 daha az parlak gözükür (TimeandDate.com). Mayıs 2025'teki bu mikro ayın, 2025 yılındaki son mikro ay olduğu belirtiliyor. Bu durum, dolunayın gökyüzünde biraz daha küçük ve sönük olmasına rağmen yine de etkileyici bir manzara sunacağı anlamına geliyor.
ETA AQUARİD METEOR YAĞMURU: HALLEY'İN İZLERİ GÖKYÜZÜNDE
Dolunayın yanı sıra, Mayıs ayının başlarında gökyüzünü süsleyen bir diğer önemli olay da Eta Aquarid meteor yağmurudur. Bu meteor yağmuru, 5-6 Mayıs tarihlerinde zirve yapmış olup 28 Mayıs'a kadar devam edecek. Starwalk.space'e göre Eta Aquaridler, Dünya'nın yüzlerce yıl önce 1P/Halley Kuyruklu Yıldızı (yaygın olarak Halley Kuyruklu Yıldızı olarak bilinir) tarafından bırakılan enkaz veya buz ve toz parçacıklarından geçtiği zaman meydana gelir.
Halley Kuyruklu Yıldızı, adını 1531, 1607 ve 1682'de Dünya'ya yaklaşan kuyruklu yıldız raporlarını inceleyen ve kuyruklu yıldızın 1758'de geri döneceğini doğru bir şekilde tahmin ederek bu gözlemlerin aynı kuyruklu yıldıza ait olduğu teorisini doğrulayan İngiliz gökbilimci Edmond Halley'den almıştır. Halley Kuyruklu Yıldızı'nın Güneş etrafındaki yörüngesi yaklaşık 76 yıl sürer ve Güneş Sistemi'ne bir sonraki girişi 2061 yılında olacaktır. Bu kuyruklu yıldız aynı zamanda Ekim sonundaki Orionid meteor yağmurunun da ana kuyruklu yıldızıdır.
Eta Aquarid meteor yağmuru, "kuyruklu yıldız kırıntıları" Dünya atmosferine girdiğinde ısınarak aşağıdan görülen kayan yıldızları oluşturur. Saatte 50'ye kadar meteor üretebilen bu yağmur, özellikle kalıcı izler bırakma oranıyla bilinir. En iyi Güney Yarımküre'den şafak öncesi saatlerde izlenebilen Eta Aquaridleri gözlemlemek için özel bir ekipmana ihtiyaç yoktur; rahat bir örtü ve açık bir gökyüzü yeterlidir.
MAYIS AYI AY TAKVİMİ VE HAZİRAN DOLUNAYI BEKLENTİSİ
Almanac'a göre Mayıs ayındaki diğer ay evreleri de şu şekildedir: İlk dördün 4 Mayıs saat 09:52'de, son dördün 20 Mayıs saat 07:59'da ve yeni ay ise 26 Mayıs saat 23:02'de gerçekleşti/gerçekleşecek.
İleriye baktığımızda, Haziran ayının dolunayı "Çilek Dolunayı" olarak adlandırılıyor ve bu ismini yılın bu zamanında olgunlaşan küçük yabani çileklerden alıyor. Almanac'a göre 11 Haziran sabah 03:43'te görülecek. Çilek Dolunayı, Amerikan yerli kabileleri tarafından "Sıcak Ay", "Yeşil Mısır Ayı" ve "Böğürtlen Olgunlaşma Ayı"; Kelt kültüründe "At Ayı", "Gül Ayı" ve "Dyan Ayı"; Anglo-Saksonlar tarafından ise çayırların biçildiği döneme denk gelmesi nedeniyle "Bal Şarabı Ayı" olarak da bilinir. Yaklaşık her 20 yılda bir, Çilek Dolunayı yaz gündönümüne (20, 21 veya 22 Haziran) denk gelir.
