Bundan 300 sene önce, gökyüzünden düşen ateş toplarını gören insanlar, "Kıyamet kopuyor" diye sağa sola kaçışırdı. Ama günümüzde, bu eşsiz doğa olayına insanlar tanıklık etmek için can atıyor. İşte, Lir Meteor yağmurunu Tokat ve çevresinde izlemek isteyenler için eşsiz bir kılavuz...
Her yıl Nisan ayında gökyüzünde görsel bir şölen sunan Lir (Lyrid) göktaşı yağmuru, 21 Nisan itibarıyla başlıyor. Halk arasında "yıldız kayması" olarak da bilinen bu doğa olayı, birçok kişinin ilgisini çekiyor ve hakkında çeşitli sorular merak ediliyor. İşte Thatcher Kuyruklu Yıldızı'nın bize mirası olan Lir göktaşı yağmuru hakkında bilmeniz gerekenler ve merak edilen soruların yanıtları:
Lir Göktaşı Yağmuru Nasıl Oluşuyor?
Göktaşı yağmurları, aslında kuyruklu yıldızların veya asteroitlerin yörüngelerinde bıraktıkları küçük kaya ve toz parçacıklarının Dünya atmosferine girmesiyle oluşur. Lir göktaşı yağmurunun kaynağı ise C/1861 G1 (Thatcher) adlı kuyruklu yıldızdır. Bu kuyruklu yıldız Güneş etrafındaki turunu tamamlarken arkasında parçacıklar bırakır. Dünya, her yıl Nisan ayında bu parçacıkların bulunduğu bölgeden geçerken, atmosfere giren bu küçük parçacıklar yüksek hızla yanarak gökyüzünde ışık çizgileri, yani meteorlar oluşturur. Bu olaya Lir (Lyrid) denmesinin sebebi ise meteorların gökyüzünde Lir (Çalgı) Takımyıldızı yönünden geliyormuş gibi görünmesidir.
Türkiye'den Gözlem İmkanı Bulunuyor mu?
Evet, Lir göktaşı yağmuru ülkemizden rahatlıkla izlenebilecek bir gökyüzü olayıdır. Hava koşullarının açık olması durumunda, Türkiye'nin her yerinden gözlem yapmak mümkün. Ancak en iyi gözlem deneyimi için şehir ışıklarının yarattığı yapay aydınlatmadan, yani ışık kirliliğinden uzaklaşmak büyük önem taşıyor. Karanlık bir bölgede çok daha fazla meteor görme şansınız olacaktır.
En Yoğun Zaman Dilimi Hangisi Olacak?
Göktaşı yağmuru 21 Nisan'da başlayıp 25 Nisan civarına kadar sürecek olsa da, en yoğun aktivitenin beklendiği zaman 22 Nisan'ı 23 Nisan'a bağlayan gecedir. Özellikle gece yarısından sonra, sabaha karşı saatler (02:00 - 04:00 arası gibi) gözlem için en verimli zaman dilimi olarak öne çıkıyor. Bu saatlerde hem Lir Takımyıldızı daha yüksek bir konumda olacak hem de ortam daha karanlık olacağı için meteorları fark etmek kolaylaşacaktır. Yoğunluğun zirve yaptığı anda saatte 15-20 civarında meteor görmek mümkün olabilir.
Gözlem İçin Özel Ekipman Gerekiyor mu?
Bu gökyüzü olayını izlemek için pahalı teleskoplara veya özel gözlem araçlarına ihtiyacınız yok. Çıplak gözle rahatlıkla izlenebilir. Tek yapmanız gereken, mümkünse şehir ışıklarından uzak, karanlık bir yer bulmak, rahat edebileceğiniz bir pozisyonda (örneğin bir sandalye veya yere serilmiş bir örtü üzerinde) gökyüzünü izlemeye başlamak. Gözlerinizin karanlığa tam olarak alışması yaklaşık 20-30 dakika sürebilir, bu yüzden sabırlı olmak ve gökyüzünün geniş bir alanını taramak önemlidir. Belirli bir noktaya odaklanmak yerine genel olarak gökyüzünü izlemek daha fazla meteor yakalamanızı sağlayabilir.
Göktaşı Yağmuru Tehlike Arz Ediyor mu?
Göktaşı yağmurları sırasında atmosfere giren parçacıklar genellikle kum tanesi veya çakıl taşı büyüklüğündedir ve atmosferde yerden çok yüksekte (yaklaşık 80-100 km yükseklikte) tamamen yanarak buharlaşırlar. Bu nedenle yeryüzüne ulaşmazlar ve insanlar veya diğer canlılar için herhangi bir tehlike oluşturmazlar. Güvenle bu güzel doğa olayının keyfini çıkarabilirsiniz.
